Adri Ros – Een paar maanden geleden werd in Deventer het centrum de Groene Golf (GG) tot de volgende fase verklaard van Transition Town Deventer. Centrum GG moet een werkplaats worden voor duurzaamheid en lokale veerkracht voor TTD-projecten zoals Repair Café, de buurtmoestuinen, de Oude Ijsbaan, website & nieuwsbrief, TT Radio en het Bijenlint. Om Transition Town als een gemeenschap op gang te houden, is het nodig dat oude en nieuwe TT-projecten met elkaar in contact blijven.
Daarvoor is een kerngroep in het leven geroepen, met vertegenwoordigers uit elke werkgroep. Helaas komt deze te weinig bijeen, de laatste keer was september vorig jaar. Dat is reden van zorg voor de samenhang en de doorgroei van TT. In mijn beleving ligt een belangrijke oorzaak bij de werkdruk als gevolg van onvoldoende actieve deelnemers. Wat onder andere weer voortkomt uit een gebrek aan gemeenschappelijk gedragen uitgangspunten.
Uitgangspunten geven richting en uitdrukking aan waar deelnemers in Transition Towns voor staan, ongeacht met welk soort werk of in welke werkgroep ze bezig zijn. Het houdt de bewustwording hoog en de dialoog gaande over wat wij nodig hebben om een gemeenschap met (veer)kracht te kunnen zijn of worden. Onderstaand artikel is daarom een voorzet, een praatstuk in ontwikkeling, een aanleiding voor bezinning en contact. Omdat het hier vrij algemene zaken betreft die in elke TT-groep spelen, denk ik dat dit artikel voor veel groepen interessant kan zijn. Het verscheen eerder op de website van TT Deventer.
Gemeenschappelijk gedragen uitgangspunten
Transition Town Deventer wil met zoveel mogelijk Deventenaren en organisaties op allerlei vlak samenwerken aan duurzaamheid en lokale veerkracht voor een gezonde, sociale en gezellige gemeenschap die steun en kracht geeft in moeilijke tijden. Lokalisering van activiteiten en relaties, zien wij als de beste, zo niet enige, weg om het hoofd te bieden aan de impact van klimaatverandering, energie- en financiële crisis de komende decennia. De transitie waar de wereld en Deventer voor staat, beslaat de hele samenleving, meer dan een zonnepaneel hier en een biologisch product daar. Ons wacht een cultuuromslag, naar een leven op ecologische basis in vriendschap met elkaar en met de natuur.
Daarom hierbij een voorstel tot de bespreking van zeven gezamenlijke uitgangspunten voor Transition Town Deventer waarmee inhoud en vorm van ons werk en van de medewerkers, op elkaar afgestemd kan worden de komende tijd.
1. We nemen onze verantwoordelijkheid
Wees zelf de verandering die je graag wilt zien! Een pracht uitspraak van Gandhi en, zoals deze jaren duidelijk wordt, een onvermijdelijke noodzaak. Overheid, banken en bedrijfsleven blijken deel van het complexe probleem waarin Nederland en de aarde zich nu bevinden. Zij zullen niet de aanvoerders van de transitie zijn, aangezien velen nog te grote belangen hebben bij het vasthouden van de oude situatie.
Door actief verantwoordelijkheid te nemen voor je leven, je huishouden en je buurt, overwin je het cynisme, dat verstikkende gevoel van angst, kwaadheid en machteloosheid, wat door al het slechte nieuws wordt opgeroepen. Dan kun je een inspiratiebron worden voor anderen, voor de jeugd, voor je kinderen, en samen de mooiste projecten realiseren, die anders nooit van de grond waren gekomen. De kiemen van de transitie naar een duurzame samenleving liggen in de basis van de samenleving, in ons
2. We werken op lokaal niveau
Veel problemen in de wereld zijn een gevolg van schaalvergroting en mondialisering. Logisch dat de oplossing te vinden is in de omgekeerde beweging naar een meer kleinschalige en gelokaliseerde aanpak. Lokaal werken vermijdt niet alleen overbodige transportkilometers maar brengt ook oorzaak- en gevolg beter in beeld. Zouden we kinderarbeid accepteren als het in een ateliertje in de Lange Bisschopstraat plaatsvond? Kopen we groenten van de boer die volop met gif aan het spuiten is?
We kiezen voor het niveau van stad en buurt, omdat we hier als individuele burgers het meeste kunnen bereiken. Daar ken je elkaar nog en kunnen we de gang van zaken snappen en beïnvloeden. Klein is fijn en vergeet niet: we zijn wel met heel veel! De macht van het getal kan ook in ons voordeel werken.
De beweging voor zonnepanelen laat dat goed zien: Vanaf 2009 is er een krachtige beweging gegroeid , tot verrassing van velen. In 2012 nam het aantal panelen met 250% toe, tegen alle crisis in. Het overgrote deel is te danken aan de inzet van inmiddels meer dan 300 lokale burgerinitiatieven in Nederland, en dat tikt dus wel aan.
3. We informeren, ondernemen en evalueren zinvolle actie(s)
Permanente energieschaarste (peak oil ) en toenemende klimaatveranderingen zijn de grootste redenen voor TT om in actie te komen. De financiële crisis wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt en versterkt door deze sleutelfactoren: De kredietcrisis begon toen, door de hoge energieprijzen in 2008, veel mensen in de VS hun hypotheek niet meer konden betalen. Natuurrampen als droogte, overstromingen en orkanen kosten miljarden, veroorzaken broodopstanden en Arabische Lente. De banken blijken niet bereid hun verlies te nemen of hun bonuscultuur te veranderen. Daarentegen wentelen ze de schulden af via de overheid op de burgers. Dit toont des te meer de noodzaak aan om voor onszelf te zorgen, en minder afhankelijk te worden van schulden.
Nagenoeg alles in onze samenleving, en in de globale wereldeconomie waar wij erg van afhankelijk zijn, draait op fossiele energie of is ervan gemaakt (plastics, kunstmest etc.) Fossiele olie heeft haar hoogtepunt bereikt deze jaren en zal duurder worden. De wereld moet sowieso stoppen met fossiele brandstof vanwege het grote gevaar op escalatie van klimaatverandering. Het antwoord op het fossiele energie-probleem zoeken we in drastische energiemindering en lokale duurzame energieopwekking.
Een netwerk van veerkrachtige gemeenschappen kan met minder energie van buitenaf toe doordat men lokaal zelfvoorzienend wordt voor haar eerste levensbehoeften. Denk aan energie, voedsel, water en huisvesting. Veerkracht is ook de koestering van het sociale weefsel opdat we met solidariteit en mededogen de schokken van een haperende wereldeconomie of een mondiale voedselcrisis kunnen opvangen.
4. We gaan leven vanuit ons hart
De beste drijfveer om in beweging te komen is misschien wel dat we een mooiere, leukere, meer sociale maatschappij willen. Voor deze samenleving bestaat geen masterplan, geen handleiding, noch enig bestaand voorbeeld. Het is aan ons om deze toekomst te creëren. Onbekend terrein, maar wel zo spannend en opwindend.
Vraag je eens af in wat voor toekomst je wilt leven, wat je wilt nalaten, welke zaken echt belangrijk voor je zijn. Kom je dan uit bij meer auto’s, vliegreizen, stress en stank? Of bij kwaliteit van leven, van gemeenschapszin, tijd voor familie, vrienden, kunst en natuur, delen van onze spullen en onze overschotten, verdieping en bezinning op het bestaan? De keuze is aan ons.
5. We denken en handelen ‘inclusief’
Transition Town Deventer is ervan overtuigd dat de transitie alleen kan slagen wanneer iedereen mee kan doen (en gaat doen). Dit principe heet met een duur woord ‘inclusief’ maar is ook gewoon uit praktische overwegingen. We zullen ieders inzet en talenten hard nodig hebben de komende generaties. We binden ons dan ook niet aan een politieke, religieuze of andere gezindheid, niet aan leeftijd, sexe, klasse of nationaliteit.
We staan open voor iedereen die met respect voor andersdenkenden en met respect voor de hier beschreven uitgangspunten wil meedoen. Er is geen bijzondere kennis of opleidingsniveau vereist. Inbreng kan in allerlei vorm zoals arbeid, geld, kunst, denkwerk, netwerk, therapie of wat dan ook. Je hebt alleen een positieve insteek nodig gericht op vreedzame samenwerking onderling en met de natuur, en datgene doen wat voor jou mogelijk is en goed voelt.
6. We zoeken vreedzame samenwerking
Samenwerking in buurt en dorp is de grootste sleutel voor een succesvolle transitie. De tijd van status, wedijver en hebzucht laten we achter ons, op een stukje vrolijke en sportieve competitie na. Er circuleren enorm veel ideeën voor de nieuwe duurzame wereld, met name op technisch gebied. We kunnen onmogelijk alle ideeën uitvoeren, dus de centrale vraag is:
Hoe ontwikkelen we de sociale en organisatorische slagkracht die nodig is voor een fundamentele en haalbare koerswijziging met de steun en de inzet van zoveel mogelijk mensen, zonder dat dit teveel tijd, geld, grondstoffen of energie gaat kosten?
Ons antwoord is dat we geen blauwdruk hebben maar wel weten in welke richting samenwerking dient te gaan. Dat is niet het materialistisch egoïsme waar we allen mee groot gebracht zijn. Dus daar hebben we nog het nodige (af) te leren en te ontwikkelen met elkaar. Denk aan onderwerpen als holistisch bewustzijn en gedrag, zorg voor vertrouwen, vrede en zelfkennis, empathisch communiceren, het geluk van eenvoudig leven, de kunst van co-creatie en het aangaan van hartelijke, veerkrachtige relaties.
Met Transition Town Deventer streven we ernaar de vele individuen en groepen in onze lokale samenleving, die op de een of andere manier sociaal en duurzaam werken, met elkaar te verbinden en tot een meer samenwerkende aanpak te bewegen. Dan ontstaat er extra kracht in de lokale gemeenschap, de beroemde synergie.
7. We geven structuur door werkgroepen, projecten en (zelf)ontwikkeling
Transition Town Deventer heeft een platte organisatiestructuur van werkgroepen die op deelterreinen een toekomstvisie ontwikkelen, projecten opstarten en samenwerking zoeken met buurtbewoners en maatschappelijke partners. De werkgroepen functioneren relatief zelfstandig, vertegenwoordigers van de groepen komen regelmatig samen in een kerngroep. Daar zorgen zij voor afstemming, voortgang en samenhang waarmee we elkaar kunnen versterken en inspireren.
Alle vrijwilligers uit de groepen worden een aantal keren per jaar de gelegenheid gegeven zich verder te scholen, nieuwe kennis en ervaring op te doen en uit te wisselen. Daar vinden evaluaties plaats van de (interne) samenwerking en project ontwikkeling de afgelopen jaar. Worden prachtige visies gedroomd en nieuwe plannen gesmeed. En vieren we onze successen (en mislukkingen).
Nawoord: Dit artikel is los gebaseerd en zeker geïnspireerd door de Transition Companion en de ingrediënten voor de ontwikkeling van TT-groepen. Een absolute aanrader voor iedereen in transitie-werk. De 322 pagina’s zijn tegenwoordig ook in PDF te lezen.
Nieuwe mens
Er schuilt een gedaante in mij die anders is…..
levendiger en vrijer.Die in zichzelf geen muren en tralies,
geen eigendunk en geen geldingsdrang heeft.Die zich weet los te maken uit de windsels, …
van angst en gal en treurig zelfbeklag.Die opengaat en ademt in de ruimte, die luisteren wil,
geduld heeft en troosten kan.Die minnend inziet wat een ander mens beZielt.
Die geen bedenkingen, geen grenzen kent.En die lachend geeft en deelt vanuit een wijd besef,
dat allen op aarde één zijn.En dat geen lot ons breken kan,
omdat wij gronden in de echte liefde.De nieuwe mens in mij en iedereen verborgen
Zo ver, zover…..- maar binnen ons bereik….Catharina Visser