Transition Town Treffen
Dag 2 – 2 februari 2014
We komen er wel!
door Jacob Spaander
De tweede dag van het Transition Town Treffen in de Groene Golf heeft een hele andere sfeer dan de eerste dag: hart en ziel komen nu aan bod. Even zingt er een oude Nederpopklassieker door mijn hoofd die zowel op vandaag als gisteren, toen het over geld ging, slaat:
‘Doe het én voor geld, én voor de show, maar doe het, doe alles wat je doet met hart en ziel.’
Goed, we doen het niet voor de show en al helemaal niet voor het geld, maar dat van hart en ziel klopt tenminste wel helemaal. Dat zal deze dag wel duidelijk maken.
Fakkeldragers
De sfeer is anders en we hebben ook nog eens een dagvoorzitter in de persoon van Harry Smits die belooft zijn rol als tijdshandhaver serieus te nemen. Ook brengt hij even Pete Seeger in memoriam, die onlangs op 94-jarige leeftijd is overleden. Vooral bekend als schrijver van het lied van de (Amerikaanse) protestbeweging in de vroege jaren zestig: ‘We shall overcome’, maar hij was ook een milieuactivist en een sociale aandrijver. En in dat opzicht stond hij aan de wieg van de veranderingen in ons bewustzijn over het soort zaken waarvan wij nu de fakkeldragers zijn. Catharina de Bruin van ‘Van transitie naar veerkracht’ die deze dag organiseert, maakt een mooie voorzet door zich af te vragen wat ons onderscheidt. En misschien is dat wel juist dit hart en zielsaspect, dus de transitie bewust maken. We zijn het protesteren voorbij, wij dragen nieuwe manieren van samenleven aan. We willen dat wij allemaal er komen.
Wouter Extercatte legt uit wie van ‘Van Transitie naar Veerkracht’, de hart en zielgroep van TT Nederland, zijn. Het is een netwerk van trainers en begeleiders die werken aan de binnenkant van de transitie. Ja, geld was wel erg buitenkant wat dat betreft. Hoewel de manier waarop je daarmee omgaat juist weer veel zegt over je eigen binnenkant. Waar ligt de grens? Misschien wel nergens.
‘Van Transitie naar Veerkracht’ houdt zich vooral bezig met de culturele en sociale aspecten van duurzaamheid. Volgens een model dat het wiel van Gaia heet, zijn er nog twee andere aspecten, namelijk: economie en ecologie. Deze twee, en dan met name de eerste ervan kwam gisteren aan bod. Vandaag de bovenkant van dat wiel, de binnenkant dus. Ik waarschuw de lezer alvast, op deze dag komen er veel modellen langs, vooral kruizen en cirkels, dus het wiel van Gaia is slechts een klein voorproefje.
‘Van Transitie naar Veerkracht’ probeert inzicht te geven in verschillende vragen zoals: hoe ga je om met conflicten en hoe gebruik je deze om te groeien; hoe creëer je een gemeenschappelijke visie; hoe geef je vorm aan leiderschap en hoe neem je besluiten die gedragen worden door mensen met veel verschillende achtergronden? Maar het gaat er ook om onze relatie met de natuur te verdiepen en de gezondheid van onszelf en de systemen waar wij deel van uit maken te verbeteren. En vandaag hopen ze ons hier iets van mee te geven wat hen, achteraf gezien, goed gelukt is.
Ecodorp Bergen
Fred Jan van Ecodorp Bergen vertelt in het kort iets over het belang van verbinding maken met elkaar om een doel te verwezenlijken. In Bergen was een groot stuk land van 15 hectare te koop. Een gewezen vliegveld dat vervuild is. Hij en anderen wilden daar een ecodorp bouwen. Er kwamen veel mensen op dat idee af en het was daarom belangrijk om zich eerst meer met elkaar verbonden te voelen. Door elkaar eerst beter te leren kennen en doordat ieder iets over zichzelf vertelde, kregen ze een sterkere band met elkaar.
Uiteindelijk moesten ze een bod doen en iemand vertelde, naar aanleiding van een droom die hij had gehad, dat ze 123.456 euro moesten bieden, hetgeen ze gedaan hadden. Op de een of andere manier vielen alle andere bieders, allemaal projectontwikkelaars, af en bleef hun bod over. En dat was hoog genoeg om geaccepteerd te worden. Er werd een horoscoop getrokken om de juiste dag en tijdstip voor het tekenen van de koopakte te bepalen en aldus geschiedde… En ze kregen zelfs de notaris zover om de horoscoop voor te lezen. Wees dus voorzichtig met wat je droomt… het kan uitkomen!
Na een korte uitleg over het programma van vandaag doet iemand de suggestie om ‘we shall overcome’ te zingen, wat in goede aarde valt. Het maakt de verbinding die wij vandaag met elkaar hebben meteen een stukje meer voelbaar. We komen er wel!
Het verhaal van Joe
Ik schuif aan bij de workshop ‘nu doen wat nu nodig is’ door Kees Voorberg. Hij is dialoogbegeleider en zelfs dialoogbegeleideropleider. Kees begint met het verhaal van Joe. Hoewel hij wellicht ook een andere naam had. Joe groeide op in een reservaat van native Americans. Op zijn zesde verjaardag scheidden zijn ouders en ging hij met zijn moeder ergens anders wonen. Rond zijn twintigste begonnen zijn wortels aan hem te trekken en hij ging weer in het reservaat wonen, bij zijn grootvader.
Op een dag werd hij door zijn opa uitgenodigd om de Council of Elders bij te wonen. Ze moesten beslissen of ze een bepaald gedeelte van hun land zouden ruilen omdat daar olie was gevonden. Joe ging mee. Iedereen van de stam was aanwezig. Ze begonnen met een ritueel om de raadsbijeenkomst te openen en daarna volgde er eerst een lange stilte. De Oudste haalde een talking stick tevoorschijn en was weer stil. Vanuit de stilte begon hij een verhaal te vertellen dat Joe nog kende uit zijn jeugd.
Nadat het verhaal klaar was gaf hij de stok door en was het weer stil. Na een tijdje begon de volgende een verhaal te vertellen en zo ging het door. Elke keer weer een stilte, gevolgd door een verhaal of een lied, gevolgd door een stilte. En dat urenlang totdat iedereen aan de beurt was geweest. Joe vond het fascinerend maar vroeg zich af wanneer men echt zou beginnen met praten over welke beslissing genomen moest worden.
Toen de stok bij de Oudste teruggekomen was verwachtte hij min of meer de volgende ronde. Maar in stilte borg de Oudste zijn stok weer op en volgde er een ritueel om weer af te sluiten. Als Joe met zijn grootvader achteraf naar huis loopt, vraagt hij waarom niemand over de te nemen beslissing heeft gesproken. Grootvader lacht en zegt: ‘We hebben een beslissing genomen. We doen het niet.’
Joe is verbaasd. ‘Dat heb ik niemand horen zeggen?’ Weer lacht zijn Opa.
‘Dat komt omdat je alleen naar de woorden hebt geluisterd, niet naar de stiltes.’
Dit was het verhaal van Joe, of hoe hij ook heette, oftewel: hoe Indianen een gemeenschap vormen.
Na dit onderhoudende verhaal volgt er uitleg over een dialoogmodel (ik had je gewaarschuwd!). Het is een cirkel met vier punten. Bovenaan staat: ‘vertrouwen’. Onderaan ‘focus of intentie’. Deze as gaat vooral over commitment. Links zien we staan: ‘de moed om je eigen waarheid te spreken’ en rechts vinden we: ‘de wil om los te laten en te luisteren’. Deze horizontale as gaat vooral over openheid. Misschien toont dit model wel een waarheid aan die onze indianen al helemaal begrepen. Of zoals Kees het zegt: ‘Zij hebben honderden jaren geoefend.’
Een tweede tekening toont een soort gestileerde bloem met gele bloemblaadjes. Wij hebben de neiging om ons eerst met z’n allen op het gemeenschappelijke doel te richten en dan is dat ook wat ons bindt. Als het doel tegenvalt of helemaal wegvalt, valt de verbinding ook tegen of weg. Daarom moet je eerst als het ware in de bloemblaadjes kruipen om terug te komen tot jouw eigen basis en om erachter te komen waarom het doel voor jou belangrijk is. Als je vervolgens van daaruit de verbinding kan maken, is deze gebaseerd op menselijkheid, in plaats van een daarbuiten gelegen doel. Voorwaarde is wel dat het veilig is om dit stukje menselijkheid te delen met de groep. En je moet aandacht blijven geven aan die bloemblaadjes, oftewel die menselijke inbreng.
Veiligheid
Manieren waarop je die hiervoor genoemde veiligheid kunt creëren, zijn een talking stick, dat je goede afspraken maakt en dat je afspreekt dat alles wat er in de groep gezegd wordt ook binnen de groep blijft. Je kunt ook zelf beginnen met je open te stellen zodat de anderen merken dat dit een omgeving is waar dat kan. Een andere methode is om in het midden te spreken. Zo blijf je meer bij jezelf. Vergelijk het met die stilte die de Indianen in acht nemen, ook een manier om iemand het gevoel te geven dat hij alle ruimte en tijd heeft om eerst zijn eigen waarheid te vinden.
Ach, die eerste verliefdheid…
Kees Voorberg heeft nog een derde model voor ons in petto, en ik ontkom er niet aan om het hier af te beelden.
Dit model is vooral bedoeld om inzicht te geven in hoe de dynamiek binnen een groep werkt. Links van de verticale lijn, de wij-velden, gaat het vooral om wat de groep wil. Rechts van de lijn gaat het meer om wat jouw plaats daarbinnen is, dus eigenlijk om wat jij wil. De eerste velden onder de horizontale lijn gaan vooral om praktische dingen zoals wat de volgende stap is. Boven de lijn gaat het om wat ons werkelijk beweegt.
Elke groep begint in het eerste wij-veld. En dat is een fijn veld. Hier heb je elkaar gevonden. Sommige noemen deze fase een pseudo-community, anderen vergelijken het met de eerste verliefdheid. Je bent vooral blij met elkaar. Maar toch ontbreekt er nog iets. Misschien heb je het gevoel dat je niet helemaal jezelf kunt zijn, misschien gaan dingen net even anders dan je had verwacht. En wellicht dat het gedrag van bepaalde mensen je tegen gaat staan. Dat zorgt ervoor dat je in het tweede veld terechtkomt: het eerste ik-veld. Hier gaat men moeilijk doen. Als iedereen eerst de plannen goed wil krijgen ga jij roepen dat wij in actie moeten komen. Als iedereen snel wil beginnen wil jij vasthouden aan de overlegfase. Of misschien roep je wel heel erg hard dat niemand naar de ander luistert.
Onuitgesproken irritaties
Op dit veld worden de tegenstellingen duidelijk. Zeg maar, de bloemblaadjes van dat eerdere model gaan zich roeren. Tegenstellingen worden hier uitgeleefd. Het is een belangrijke fase, maar minder fijn. Vaak wil de groep het gevoel van het eerste veld weer terug zien te krijgen en bewegen zij zich weer daarheen. En dat gaat een tijdje goed, tot de tegenstellingen weer zichtbaar worden, de onuitgesproken irritaties zich laten voelen en je eigen motivatie in het gedrang komt. Sommige groepen kunnen jaren schuiven van veld 1 naar veld 2 en weer terug. Dit is ook een fase waarbij soms mensen uit de groep stappen. Meestal om op zoek te gaan naar een nieuwe groep, een nieuwe verliefdheid. Soms werkt dat voor de groep wel fijn omdat ze daardoor weer zelf terug in het oorspronkelijke wij-gevoel komen. Tot de volgende de kont tegen de krib gaat gooien.
Wat nodig is om naar veld of fase drie te gaan, is meer reflectie en diepgang. Hierbij stel je de vraag waarom bepaalde zaken zo belangrijk voor jou zijn. Veld drie is meestal een emotioneel gebeuren. Hier moet je onderzoeken wat je zelf kunt veranderen. Want het verandert nooit zolang je verwacht dat de ander verandert. Maar ieder moet zelf kiezen om naar dit derde veld te bewegen. Dwang helpt niet, grote kans dat ze dan in dit veld gaan muiten en uitroepen dat het wel een therapiegroep lijkt. In werkelijkheid zitten ze dan nog in veld twee en zijn ze nog niet klaar om naar fase drie te gaan. In deze fase ben je ook meer bezig met de innerlijke kant van de groepsdynamiek hetgeen kan aanvoelen als een impasse, terwijl er juist heel veel gebeurt. Maar dit is ook het punt dat je je werkelijk kunt gaan verbinden aan de groep.
Gezamenlijk doel
We hebben heel lang het idee gehad dat wij met anderen kunnen samenwerken op een laag pitje en dat het niet persoonlijk hoeft te worden. Maar in de grond van de zaak is elke samenwerking een persoonlijk gebeuren. Jij verbindt je met een ander voor een gezamenlijk doel. Als de groep zich door fase drie heen ‘worstelt’, komt deze uiteindelijk terecht in het vierde veld. Daar ontstaat een minder georganiseerde samenwerking die veel beter werkt en lekker gaat lopen. Opeens is de liefde er weer. Je kunt elkaar met vreugde verdragen, en als nu iemand iets doet waar jij je in veld twee aan ergerde en wat je als een onoverkomelijk probleem zag, denk je nu eerder; ja, zo is hij of zij.
Eind goed, al goed, zou je denken. Maar de waarheid is dat als je dit gevoel en deze vorm probeert vast te houden of vast te leggen, je weer terecht komt in veld 1 en het proces dus weer van voren af aan begint. Eén troost: je gaat dan meestal sneller door alle velden heen omdat je dit soort zaken eerder herkent en omdat je met elkaar al gegroeid bent. Je kunt denken dat je dus steeds in hetzelfde kringetje rondloopt maar in werkelijkheid moet je deze beweging zien als een opbouwende spiraal.
Kees Voorberg heeft dit model op de grond gemaakt als een soort plattegrond en tijdens dit verhaal wandelt hij door de velden heen. Dit maakt zijn voordrecht erg levendig, maar er is ook veel herkenning bij de mensen. Of je van modellen houdt of niet, deze geeft veel inzicht in groepsdynamiek en ik denk dat elke groep binnen Transition Town, maar natuurlijk ook daarbuiten, zeer gebaat is bij het kijken naar zichzelf tegen de achtergrond van deze dynamiek. Als hij groepen begeleidt maakt Kees vaak een groot kruis op de grond en vraagt de mensen op het veld te gaan staan waarvan ze denken dat hun groep is. Deze simpele opdracht is volgens mij voldoende om inzicht te krijgen in hoe de dynamiek werkelijk is. Veel succes!
Met andere handen voelen
De volgende deelsessie waar ik bij ben, werkt niet met modellen. Of je moet de cirkel waarin we beginnen ook zien als een model. Catherina de Bruin en Jeanine Verhagen nemen ons mee op een evolutionaire reis. Maar eerst komen alle aanwezigen bijeen in de Grote zaal om in kleine groepjes te dansen. De cd-speler heeft weinig volume maar gelukkig pakt iemand een djembé ter hand om de dansers op te zwepen. In elk groepje moet steeds één iemand naar het midden gaan en een beweging voor doen, de anderen volgen.
Het wordt een heerlijke, dolle boel. Goed warm gelopen voor de volgende deelsessie dus. Deze heet: kijken met andere ogen, maar kan net zo goed ‘voelen met andere handen’ geheten hebben. En daarvoor moeten wij eerst op reis. Op die evolutionaire reis.
Eerst lopen wij rond en vooral door elkaar heen. Het verhaal begint bij hoe wij ons nu meestal door de maatschappij en deze wereld bewegen. Er wordt ons gevraagd langzamer te lopen en om uiteindelijk onze ogen dicht te doen. Vreemd genoeg loop ik tegen niemand op. Maar dan wordt ons gevraagd meer naar het midden toe te komen totdat je iemand raakt. Zonder je ogen te openen pak je elkaars handen en gaat die ontdekken. De stem van Catherina neemt ons mee naar het allereerste begin van de evolutie, toen deze handen nog vinnen waren. En we zien welke ontwikkeling deze handen hebben doorgemaakt, wat ze allemaal kunnen en hoe wonderlijk ze zijn. Het is bijzonder om op die manier handen te voelen. En ook om zelf ‘betast’ te worden.
Het mooie van deze reis is dat je op de één of andere manier heel bewust wordt van hoe wonderlijk en bijzonder handen zijn en dat die ook werkelijk alles kunnen maken. Zonder handen kunnen we geen voedsel verbouwen, zelfs niet plukken. Tenzij je heel lenig bent met je voeten. Maar we kunnen ook niets maken, geen verslagen typen en noem maar op. Zonder handen geen economie.
Cirkelmodel
Na de reis gaan we in groepjes van vier onze ervaringen delen. Iedereen om beurten. Er wordt vooral veel met handen gepraat. De afsluiting gebeurt weer in het ‘cirkelmodel’. We maken de cirkel zo klein dat we schouder aan schouder staan. Het voorstel om samen geluid te maken wordt op verzoek van één van de deelnemers veranderd in het zingen van een lied dat ‘Heal the world’ heet. Op de eerste dag van het TT Treffen hoorde ik iemand zeggen dat ze dit lied niet meer uit haar hoofd kreeg. Ik dacht toen nog aan Michael Jackson. Maar ik was blij verrast dat dit toch een ander lied was.
‘We are healing the World. One heart at a time. One by one, everyone starts to remember, we are healing the world…’ Het kan zijn dat ik, ook al hebben wij het een paar keer gezongen, de tekst niet helemaal goed heb, maar ik begrijp nu wel de opmerking van die deelneemster die het niet uit haar hoofd kon krijgen. Spontaan verandert het lied alsnog in het maken van geluid. Verbinden door klank, schouder aan schouder, met meer bewustzijn in je handen als daarvoor. Er valt niet veel meer te zeggen.
De draken dromen
Tussen deze en de volgende sessie door roept de dagvoorzitter, die zich inderdaad ontpopt als een prima tijdshandhaver, ons weer op om samen te komen in de grote zaal. Dit keer vormen we een cirkel en we draaien ons naar rechts. We gaan het hoofd en de rug van de ander een klimaatbehandeling geven. Een massage van wind, zachte regen, harde regen en dan terug naar het begin. Het levert voor iedereen een heerlijke massage op. En daarna is het alweer tijd voor het volgende onderdeel.
De keuze voor een bepaalde sessie hangt van veel factoren af. Soms is dit het enthousiasme van degene die erover vertelt, soms is het juist het onderwerp dat jou aanspreekt. Voor de laatste deelsessie wordt mijn keuze volledig bepaald door de titel: Dragon Dreaming, door Monique Wijn en Wouter Extercatte. Ik was meteen verkocht. Dragon Dreaming is een manier om je dromen uit te laten komen. John Croft, een Australiër die vooral als milieuactivist actief was, het soort dat zich aan bomen vastketent, heeft deze vorm ontwikkeld. Hierbij combineert hij een aantal methoden, waaronder technieken die de Aboriginals gebruiken.
Deze oorspronkelijke bewoners van Australië beschouwen dromen als een deel van je ziel. Als je je dromen verliest raak je ook een deel van je ziel kwijt. En ze zullen het ongetwijfeld met John Croft eens zijn dat de enige uitweg uit de problemen in deze wereld is, dat iedereen zich vanuit zijn en haar hart weer opnieuw verbindt met deze wereld. Wanneer je jouw dromen deelt, doe je dit in feite ook. Misschien voed je dan wel een collectieve droom die ook weer dienstbaar is aan de heling van de aarde. Leven vanuit je hart is een constante stroom van heling. Voor jezelf, voor de ander en voor de Aarde.
Bezieling
En ook deze workshop levert weer een model op! Een verticale lijn begint bovenaan met theorie en eindigt onderaan in praktijk. De horizontale lijn begint rechts bij het individu en eindigt links bij de groep, of de wereld. De meeste plannen beginnen bij het individu. Meestal zijn het de dromen en de bezieling van één persoon die dingen in beweging zetten, ook bij anderen.
Maar tijdens het realiseren ervan verschuift de energie van het individu naar de groep of de wereld. Dat geldt ook voor de verticale lijn. In eerste instantie hangt het allemaal in de lucht. Het is nog theorie, een gedachte, een droom. Ook hier verschuift de energie langzaam naar de praktijk of de realisatie. Iemand uit de zaal oppert dat er in eerste instantie niet theorie moet staan, maar het hart, waar de dingen zich vormen. Monique geeft aan dat het hart juist bij het individu hoort. Zijn of haar droom, plan, wens wordt gevoed door het hart.
Om mensen warm te krijgen voor je droom, moet je ze erover vertellen, maar als je alleen
maar vertelt, kunnen mensen ook weer afhaken. Je moet ze ook echt raken, je moet je droom over kunnen brengen. Als je voor een groep moet spreken is het handig om werkelijk te kunnen inspireren en dat je vanuit je hart spreekt en niet vanuit je hoofd. Je zou kunnen zeggen dat de plek waaruit je spreekt ook de plek is waar andere mensen jouw woorden ontvangen. Wij leren een eenvoudige methode om meer vanuit je hart te spreken. Allereerst moet je goed contact maken met de Aarde. Denk aan die stilte van de Indianen. Dan breng je jouw bewustzijn van jouw hoofd naar jouw hart, oftewel je buik. Vervolgens stel je je voor dat jouw aura (of hoe je dat ook wil noemen) zich uitbreidt tot de hele groep. Als je dan gaat spreken let je op je eigen stem.
Kitty van Den Haag in Transitie mag het uitproberen. Ze heeft een mooie droom: ze zou willen dat iedereen eind februari een zaadje plant en dat laat groeien. Op 24 mei, waarop ook het fête de la nature, oftewel vier de natuur, plaatsvindt ( zie http://www.fetedelanature.nl ) zet iedereen het buiten en zorgt ervoor of zoekt iemand die ervoor kan zorgen. Zo is in één klap heel Nederland eetbaar.
Zij mag haar verhaal doen. Daarna doorlopen wij de stappen die hierboven zijn beschreven en mag zij nogmaals hetzelfde doen. De meeste mensen ervaren dit als krachtiger en persoonlijker. De Aboriginals zeggen dat als je op deze manier spreekt, dat de Aarde dan namens jou spreekt. Ik weet zeker dat ik dat zaadje ga planten (en hoop dat ik stiekem via dit verslag haar droom promoot).
Iets eerder hebben wij in tweetallen elkaar onze droom verteld. Dit keer moet dit tweetal beslissen welke droom ze meenemen naar de volgende ronde. Vervolgens vormen wij met een ander duo, dat ook één droom heeft uitgekozen, een viertal om weer één droom te kiezen. Bij ieder groepje lijkt het anders te lopen. De ene groep ontdekt dat hun droom feitelijk hetzelfde is, een andere groep kan niet besluiten welke droom ze kiest en ga zo maar door. In ons groepje heeft iemand de droom dat elke droom van iedereen uit zal komen. En dat is natuurlijk een hele mooie droom. Het doel was om uiteindelijk op één droom uit te komen, maar Harry Smits houdt zijn belofte om de tijd te handhaven trouw en let streng op de tijd. Elke groep vertelt nog welke droom zij hebben uitgekozen en elke droom wordt met applaus begroet. Onze dromen zijn gedeeld en hebben een boost gekregen. De missie van de draken is geslaagd.
Op pad
En dan is het tijd om deze geslaagde dag af te sluiten. We komen samen bij een grote papier waarop iedereen deze afgelopen dagen heeft getekend en daarmee heeft iedereen meegewerkt aan het pad van transitie. De weg begint bij het hoofd, slingert naar het hart en eindigt bij de handen waarna het leidt naar de stralende toekomst. Het is volgeschreven en
-getekend en het is een kleurrijk geheel geworden. Een korte boomstam dient als talking stick en iedereen wordt uitgenodigd om die ter hand te nemen en iets te vertellen over het stukje van het pad waar hij of zij wat mee heeft. Een vrolijke gebeurtenis die vooral die persoonlijke verhalen naar voren laat komen.
Als ik zelf de talking stick in handen heb gehad, vraagt de volgende spreekster of ik wil blijven staan. Ze vertelt iets over hoe belangrijk het hart is en legt dan haar oor op mijn borstkast en zegt dat ik een hart heb en dat dit klopt. Vervolgens vraagt ze of iedereen naar elkaars hart wil luisteren. Hoe mooi. Is dat niet wat wij zeker deze dag hebben gedaan? Ons hart laten spreken. Het toont weer aan dat de transitie die buiten ons gaande is en waar wij natuurlijk aan werken vooral iets is wat wij doen omdat wij ons hart volgen, en onze dromen delen.
Na deze interactieve presentatie van het pad van transitie stap ik zelf in de rol van sneldichter, zoals ik dat vaak in opdracht doe. Dit keer spontaan, omdat het eerder even ter sprake was gekomen. Van elke dag heb ik geprobeerd iets van de geest ervan samen te vatten in een gedicht, vooral samengesteld uit dingen die ik voorbij heb horen komen. Erg fijn om op die manier weer een ander deel van mijzelf te delen met al deze prachtige mensen.
Daarna eindigen we in een cirkel in de grote zaal en houden elkaars handen vast. Maar ook zonder dat, voelen we de verbinding die er is en die we weer mee naar huis zullen nemen. Wat ook weer het belang van dit soort dagen benadrukt. We zingen nog een lied: Mama Bella. Mooie Moeder. Onze Aarde. Welk pad we ook nemen, het gaat altijd over Moeder Aarde.
De Droom
(Transition Town Treffen Deventer, 2 februari 2014)
In transitie zijn is vaak gewoon gaan op de tast
Antwoorden zijn soms lastiger te vinden dan vragen
En vind je die wel, begint het te dagen
Als ik mij hiermee verbind, zit ik er ook aan vast.
Maar je geloof kan ecodorp-bergen verzetten
Juist als je de verbinding eerst maakt
Dan is het soms zomaar 1, 2, 3, 4, 5, 6… raak
Als je maar op je droom blijft letten.
En misschien is het een dans, of een spel
Maar je hoeft geen andere rol te spelen
Dan jezelf te laten zien, dat is jezelf delen
Als JIJ dat doet, dan komen WIJ er wel.
We shall overcome? We gaan door de beperking heen
En in beweging ben je nooit alleen.
Een beweging is pas een beweging met meer dan twee
Als jij beweegt, beweegt de hele wereld mee.
En dromen zijn een deel van jouw ziel, verlies ze niet
En luister dan… jouw hart zingt een lied
Één van ons allen en van samenkomen
Dus tegen al deze prachtige mensen zeg ik; durf te dromen!
Jacob Passander