Digiboekje: ‘het OndersteBoven van Transition Towns’

Hoe burgers en overheid elkaar kunnen versterken in lokale transitie-initiatieven. Een doe-het-zelf handleiding voor burgers, ambtenaren en politici in Nederlandse steden, dorpen en regio’s.

Dit boekje is speciaal geschreven voor iedereen die behoort tot een van de twee volgende groepen lezers. Enerzijds is het bedoeld voor mensen die in hun eigen woonplaats actief zijn in een Transition Town-initiatief (TT). Anderzijds voor ambtenaren en politici in steden, dorpen of regio’s waar TT-initiatieven ontstaan of al actief zijn.

Ben je er nog, lezer? Mooi, dan voel je je waarschijnlijk aangesproken. Verbindende factor tussen de twee lezersgroepen is, dat zij vroeg of laat met elkaar te maken krijgen en dan zullen willen samenwerken in een gedeeld streven naar een duurzame toekomst van je eigen gemeente. Als je op dat moment elkaars taal niet spreekt, dan liggen de aanleidingen voor ongelukken voor het oprapen.

Het is dus van belang dat jullie over en weer op de hoogte zijn van elkaars belangen, intenties, beelden, vooroordelen en al die andere ingrediënten die een vruchtbare relatie kunnen maken of breken. Als schrijver van dit boekje heb ik mijn best gedaan om deze zaken voor beide lezersgroepen toegankelijk te maken.

Hoe burgers en overheid kunnen samenwerken

Illustratief is, dat de titel van het boekje voor beiden rijk is aan beeldspraak. Wat maakt dat zoveel mensen onderste-boven zijn van het TT-concept? Hoezeer zetten de werkwijze en het streven van TT naar lokale veerkracht de gangbare werk- en zienswijzen op zijn kop? Hoe kunnen burgerbeweging (van onderop) en overheid (werkend van bovenaf) elkaar in het midden ontmoeten en vruchtbaar samenwerken? Hopelijk komt na lezing voor ieder de onderste steen boven.

Op sommige plekken spreek ik in het bijzonder de TT-actieve lezers aan, op andere degenen die werkzaam zijn bij de lokale overheid. Beschouw dit over en weer vooral als een kans om een kijkje te nemen in elkaars keuken. Wat gaat er in de ander om? Wat is zijn/haar belang, waarom stelt hij/zij zich zo op? Wederzijds begrip is misschien we de belangrijkste de basis voor effectieve samenwerking.

Bronnen

Dit boekje kwam tot stand als resultaat van een reeks bijeenkomsten van zeer uiteenlopende aard in verschillende delen van het land, gefinancierd vanuit het landelijke programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling. Ook leverden een aantal interviews met direct betrokkenen materiaal voor dit werkje, evenals de persoonlijke ervaring van de auteur met het TT-werk in Deventer.

Tot slot is er nog geput uit diverse boeken rond dit thema, waarvan we in elk geval twee noemen die direct voortkomen uit de internationale arena van TT-initiatieven. De eerste is de Basishandleiding Transition Towns van Rob Hopkins en Ben Brangwyn, twee van de oprichters van ’s werelds eerste Transition Town initiatief in Totnes, Engeland. De tweede is getiteld Communities, Councils and a Low Carbon Future: what we can if governments won’t, geschreven door voormalig BBC-journalist Alexis Rowell.

Hopelijk helpt dit boekje een brug te slaan tussen twee ogenschijnlijk tegengestelde krachten op lokaal niveau: de dynamische, soms ongestructureerde en relatief onervaren TT-initiatieven enerzijds en aan de andere kant de plaatselijke ambtenaren en politici in hun hedendaagse zoektocht naar een balans tussen de rollen van regisseur en facilitator.

Download hier het boekje als pdf  (494 kB)

Paul Hendriksen

Print-on-demand

Het kan handig zijn om een publicatie in een bepaalde oplage te laten vermenigvuldigen als materiaal binnen je eigen TT-groep, voor een cursus en/of richting gemeente bijvoorbeeld. Kopiëren bij de copyshop kan natuurlijk, maar tegenwoordig is print-on-demand ook een interessante optie. Dat is een relatief goedkope manier om zonder verder omzien een boekje in precies de gewenste oplage te laten drukken, waarbij je een mooie kwaliteit krijgt. Wat je dan moet doen is het pdf-bestand digitaal aanleveren. Vraag er eens naar bij je lokale kopieerwinkel.

Voor oriëntatie op wat er in die wereld ‘te koop’ is en hoeveel dat kost, kun je eens kijken op deze website, waar een top 20 van de print-on-demand services te vinden is.

Zelf hebben we het boekje het OndersteBoven van TT laten drukken (dus niet printen) in een eenmalige oplage van 1000 exemplaren bij de VDA-groep. Die werken op basis van strenge normen op gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en mogen bijvoorbeeld het FSC-keurmerk hanteren. Oftewel passend bij TT leek ons zo.